"در حالی به استقبال پنجمین دورۀ جشنواره تئاتر اردیبهشت می‌رویم که به جای تدارک جشن و مهیا ساختن کارناوال شادی و خنده، با دلی پر خون و با اشک در چشم تلاش می‌کنیم در میان آوار غم و اندوه و سوگواری و بیماری همه‌گیر قامت راست کنیم و در غبار ماتم و انفجار و بوی خون و باروت نفسی تازه کنیم. چه می‌گویم؟ می‌خواستم از جشن و جشنواره بگویم!  اما چه کنم که به هر سو می‌نگرم، تصاویر نازیبا و بدترکیب و هولناک است.
بیش از بیست و پنج قرن از ظهور تئاتر می‌گذرد، از ظهور پدیدهای که با دیالوگ و لوگوس و خرد و گفتگو سر و کار دارد و اساساش مکالمه بین صداها و گفتمانهاست، اما همین چند روز پیش و چندصد کیلومتر آن طرف‌تر، در افغانستان دخترکان بیگناه قربانی تعصب کور و جهل و بیخردی و تک‌صدایی شدند که درس‌خواندن را برای دختران مجاز نمی‌شمارد.
قریب بیست و پنج قرن پیش، بشر در جایگاهی ایستاده بود که آنتیگونه می‌توانست در برابر جایگاه رفیع کرئونِ والامقام بایستد تا از قانون خدایان دفاع کند و جسد برادرش را به خاک بسپارد. بیست و پنج قرن پیش و در همان نمایشنامه، کرئون نیز می‌توانست در برابر خدایان، دولتشهر را پایه‌ریزی کند: جایی که قوانین انسانهای زمانه به جای قوانین گذشتگانِ درگذشته، حاکم باشد و صدای دموکراسی _ با همه اما و اگرهایش و آراء گوناگون در باب چندی و چگونگی‌اش_ به گوش بشر برسد. اما اکنون بعد از بیست و پنج قرن، بشر در یکی از تاریکترین دوران فکری خود نزدیک شدهاست. رسیدهایم به قرنی سیاه و هراسناک که نه آغازش پیداست و نه انجامش. به قرن نسل‌کشی بیامان در دل تمدنهای بزرگ! به قرن جهل و تعصب و نژادپرستی و تبعیض و ناسیونالیسم افراطی و فاشیسم. این قرن، قرن وحشت و ترور! قرن مرگ گفت‌وگو! قرن مرگ اندیشه و قرن مرگ انسان!
 

برشت از انسانی می‌گوید که یاور انسان است. چه ترکیب امیدبخشی! او از تغییر گفت و نوشت و دگرگونی را آرمان خود و جهان تعریف کرد. به باور من نیز دگرگونی ممکن است. اما در این زمانه هولناکِ جهل و تعصب، تنها راه برآمدن بشر از این مغاک تیره، خردورزی و گفت‌وگو است. خرد یا لوگوس یونانی با دیالوگ هم‌ریشه و هم‌پیوند است. گفت‌وگو در مقام انسان خردمند و اندیشه‌ورز! و این دو، تنها در وجود و پیکرۀ تئاتر تجسم و تحقق مییابد. من باور دارم که آرمان شما اهالی تئاتر، خرد و گفت‌وگو است. من باور دارم شما از این آرمان دست بر نمی‌دارید. به گرمی دست شما را می‌فشارم که در این زمانه و با وجود همۀ محدودیت‌های موجود که بیماری همهگیر، بیش از همه به جان تئاتر آسیب رسانده است، ایستاده اید تا در میان چهره های تقلبی و کم دانش و بی هنر که آوازشان گوش فلک را پر کرده است، صدایتان شنیده شود. پس باشید و بمانید و بجنگید برای آرمانتان که اگر امیدی باشد، این شمایید که امید می‌آفرینید و به زندگی و به انسان، معنا می‌بخشید. به همه شما درود می‌فرستم و آرزو می‌کنم روزی چشم در چشم شما بدوزم و بگویم: شما توانستید خردمندی و گفت‌وگو را معنا کنید."
 

میترا علوی طلب